Κύριες ασθένειες στα εκτρεφόμενα θαλάσσια είδη

Παράγοντας: Λεμφοκυστιοϊός (Iridoviridae).

Συμπτώματα: Προσβάλλει την πρωτογενή νεανική τσιπούρα, προκαλώντας λευκά/γκρίζα οζίδια στο δέρμα (υπερτροφικοί ινοβλάστες λόγω αντιγραφής του ιού). Υψηλή νοσηρότητα αλλά πολύ 
χαμηλή θνησιμότητα.

Έλεγχος: Καμία θεραπεία. συνήθως υποχωρεί από μόνο του, ελαχιστοποιεί το χειρισμό και το άγχος

Παράγοντας: Ιός νευρικής νέκρωσης/ Οζοϊός (Nodaviridae).

Συμπτώματα: Προσβάλλει το λαβράκι (ιδιαίτερα τα νεαρά), την τσιπούρα και άλλα είδη. Είναι μια ασθένεια θερμού νερού (≥18-20°C) με οριζόντια και κάθετη μετάδοση. Προκαλεί ακανόνιστη και αλλοιωμένη κολύμβηση, εγκεφαλική συμφόρηση, διάταση της ουροδόχου κύστης, εγκεφαλική συμφόρηση και μερικές φορές ελκώδεις βλάβες στο κεφάλι. Το ποσοστό θνησιμότητας μπορεί να φτάσει το 100% στις προνύμφες. Οι ενήλικες μπορεί ενδεχομένως να είναι ασυμπτωματικοί φορείς.

Έλεγχος: Η πρόληψη βασίζεται στον εμβολιασμό, τον έλεγχο των γεννητόρων και τη χρήση διαγνωστικών PCR πριν από την είσοδο των νεαρών.

Παράγοντας: Saprolegnia spp. (Saprolegniales, Oomycete).

Συμπτώματα: Κοινός μύκητας στα ψάρια του γλυκού νερού, προσβάλλει την τσιπούρα μόνο σε συνθήκες πολύ χαμηλής αλατότητας, όπως κατά τη διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων σε περιβάλλοντα εκβολών ποταμών (η παθολογική σημασία είναι ελάχιστη στα θαλάσσια είδη).

Έλεγχος: Η πρόληψη περιλαμβάνει την ελαχιστοποίηση της εισροής γλυκού νερού κατά τη διάρκεια των βροχών.

Παράγοντας: Lactococcus garvieae (Streptococcaceae, Gram-θετικοί κόκκοι).

Συμπτώματα: Προκαλεί σημαντικές οικονομικές απώλειες. Τα κρούσματα καταριούνται με σηψαιμική-αιμορραγική λοίμωξη με υψηλή νοσηρότητα και πολύ υψηλή θνησιμότητα στα στάδια ανάπτυξης. Οι εσωτερικές βλάβες περιλαμβάνουν αιμορραγίες, εξοφθαλμία, ακανόνιστη κολύμβηση και σκουρόχρωμα. Κοινό σε ζεστό νερό (>15°C).

Έλεγχος: Η πρόληψη βασίζεται στον εμβολιασμό. Η ανταπόκριση στη θεραπεία με αντιβιοτικά ποικίλλει.

Παράγοντας: Vibrio anguillarum, Vibrio harveyi (Vibrionaceae, Gram-αρνητικοί βάκιλοι σε σχήμα ράβδου).

Συμπτώματα: Μια ασθένεια του ζεστού νερού που επιδεινώνεται από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Απλώστε στο θαλασσινό νερό. Οι βλάβες περιλαμβάνουν σπληνομεγαλία, εξωτερική και εσωτερική συμφόρηση και αιμορραγίες στο δέρμα και το περισπλαχνικό λίπος.

Έλεγχος: Τα από του στόματος αντιβιοτικά και ο εμβολιασμός είναι αποτελεσματικά.

Πράκτορας: Nocardia seriolae και Nocardia spp. (Nocardiaceae, Gram-θετικά, μερικώς ανθεκτικά στα οξέα-αλκοόλ, διακλαδιζόμενα ή/και μακριά νηματώδη βακτήρια).

Συμπτώματα: Μια χρόνια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ελκώδεις ή κασώδεις εξωτερικές βλάβες και κοκκιώματα στα εσωτερικά όργανα.

Έλεγχος: Η θεραπεία με αντιβιοτικά είναι δύσκολη και τα προσβεβλημένα ψάρια θα πρέπει
να θανατωθεί.

Παράγοντας: Mycobacterium spp. (Mycobacteriaceae, Μικροί βάκιλοι σε σχήμα ράβδου θετικοί σε οξύ και αλκοόλη).

Συμπτώματα: Μια χρόνια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από εξωτερικές αιμορραγικές και ελκώδεις βλάβες, απώλεια βάρους και κοκκιώματα στα εσωτερικά όργανα. Εμφανίζεται σε ζεστό νερό. Τα μυκοβακτήρια είναι ζωονοσογόνα, επομένως τα προσβεβλημένα ψάρια πρέπει να αφαιρεθούν αμέσως. Ορισμένα είδη Mycobacterium έχουν κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα όταν καλλιεργούνται.

Έλεγχος: Η θεραπεία είναι προκλητική, κακή ανταπόκριση στα αντιβιοτικά.

Πράκτορας: Aeromonas salmonicida subsp. salmonicida (Furunculosis), Aeromonas veronii και Aeromonas sobria (Aeromonadaceae, Gram-αρνητικοί βάκιλοι σε σχήμα ράβδου).

Συμπτώματα: Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κοιλιακή συμφόρηση, αιμορραγίες, φλεγμονή της σπλήνας και συμφόρηση περισπλαχνικού λίπους.

Έλεγχος: Η αντιβιοτική θεραπεία είναι αποτελεσματική.

Παράγοντας: Παραγγελία Chlamydiales (Υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά βακτηριακά παθογόνα). Παραδοσιακά, τα βακτήρια από το γένος Chlamydiae ήταν οι μόνοι γνωστοί παθογόνοι παράγοντες, αλλά η αιτιολογία αναγνωρίζεται πλέον ως πιο περίπλοκη, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς πρωτεοβακτηρίων.

Συμπτώματα: Η τσιπούρα και, σπανιότερα, το λαβράκι προσβάλλονται. Προκαλείται από ένα ενδοκυτταρικό βακτήριο που αναπαράγεται μέσα στα επιθηλιακά κύτταρα των βραγχίων, οδηγώντας σε υπερτροφία και που θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία των βραγχίων. Οι σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν υπεραερισμό και θνησιμότητα.

Έλεγχος: Η ανταπόκριση στη θεραπεία με αντιβιοτικά ποικίλλει. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο.

Παράγοντας: Photobacterium damselae subsp. piscicida (Vibrionaceae, Gram-αρνητικοί βάκιλοι σε σχήμα ράβδου).

Συμπτώματα: Προσβάλλει το λαβράκι και την τσιπούρα. Συχνές σε ζεστό νερό (>18-19ºC), οι εστίες συνήθως συνδέονται με ξαφνικές αλλαγές θερμοκρασίας.
Οι βλάβες περιλαμβάνουν έντονη φλεγμονή του σπλήνα με κοκκιώματα. Σε υπεροξείες περιπτώσεις, η φλεγμονή του σπλήνα μπορεί να απουσιάζει.

Έλεγχος: Η αντιβιοτική θεραπεία και τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά, αν και η προστασία μπορεί να μην είναι αρκετή στα μεγάλα ψάρια (>2 χρόνια στο νερό).

Παράγοντας: Tenacibaculum maritimum και Tenacibaculum spp. (Flavobacteriaceae, Gram-αρνητικοί μακριές λεπτές βάκιλοι σε σχήμα ράβδου).

Συμπτώματα: Πιο συχνή το χειμώνα και την άνοιξη, αυτή η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή, ως δευτερογενής μόλυνση των διαβρώσεων του δέρματος. Η νεαρή τσιπούρα και το λαβράκι παρουσιάζουν πολλά εξωτερικά κλινικά σημεία, όπως διάβρωση του στόματος, επιδερμικές διαβρώσεις και έλκη, νέκρωση πτερυγίων και σήψη της ουράς. Τα μεγαλύτερα ψάρια μπορεί να εμφανίσουν νεκρωτικό κιτρινωπό βραγχιακό ιστό.

Έλεγχος: Η πρόληψη περιλαμβάνει τη μείωση του στρες και τον εμβολιασμό των ανηλίκων. Ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας, είναι δυνατή η χρήση εξωτερικού λουτρού.

Παράγοντας: Cryptocaryon irritans (Cryptocaryonidae, παράσιτο Ciliate).

Συμπτώματα: Βλεφαροφόρο πρωτόζωο που σχηματίζει ορατά υπόλευκα οζίδια στο δέρμα και τα βράγχια, κυρίως το καλοκαίρι. Η οριζόντια μετάδοση συμβαίνει από ψάρι σε ψάρι. Ο κύκλος ζωής επηρεάζεται από τη θερμοκρασία, την αλατότητα και τη φωτοπερίοδο. Η διάγνωση περιλαμβάνει την παρατήρηση τροφών ή τομόδων σε δείγματα δέρματος και βραγχίων.

Έλεγχος: Ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας, είναι δυνατή η χρήση εξωτερικού λουτρού.

Παράγοντας: Furnestinia echeneis / Diplectanum aequans / Calceostoma sp. / Sparicotyle chrisophrii/ Sciaenocotyle pancerii.

Συμπτώματα: Παράσιτα επίπεδων σκουληκιών που βρίσκονται στα βράγχια των ψαριών (Gill flukes), τρέφονται με βλέννα και αίμα. Οι υψηλές προσβολές μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήματα και αναιμία, με αυξημένη θνησιμότητα την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού.

Έλεγχος: Ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας, είναι δυνατή η χρήση εξωτερικού λουτρού ή αντιπαρασιτικής τροφής.

Παράγοντας: Caligus spp. και Lernanthropus kroyeri (παράσιτο των καρκινοειδών Copepod).

Συμπτώματα: Μεταζώα που προσβάλλουν τη στοματική κοιλότητα (Caligus spp.) και τα βράγχια (L. kroyeri). Η θνησιμότητα είναι χαμηλή, αλλά μπορούν να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της σίτισης.

Έλεγχος: Ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας, είναι δυνατή η χρήση εξωτερικού λουτρού ή αντιπαρασιτικής τροφής.

Παράγοντας: Ceratothoa spp., Nerocila spp., Anilocra spp. (Ισόποδο παράσιτο καρκινοειδών).

Συμπτώματα: Παρασιτούν τη στοματική κοιλότητα (Ceratothoa spp.) ή το δέρμα (Nerocila spp., Anilocra spp.) κυρίως το καλοκαίρι.

Έλεγχος: Η πρόληψη περιλαμβάνει τον διαχωρισμό ψαριών διαφορετικών μεγεθών για τη μείωση της μετάδοσης.

Παράγοντας: Cardicola aurata (Sanguinicolidae, Digenean parasite).

Συμπτώματα: Τα ενήλικα παράσιτα κατοικούν στην καρδιά και στα κύρια αιμοφόρα αγγεία της τσιπούρας. Τα αυγά τους ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος για να φτάσουν στα βραγχιακά τριχοειδή αγγεία προκαλώντας ρήξη τριχοειδών αγγείων και επιτρέποντας στις προνύμφες να βγουν στο περιβάλλον και με αποτέλεσμα αυτό που είναι γνωστό ως «σύνδρομο λευκών βραγχίων». Η διάγνωση γίνεται με την παρατήρηση αυγών σε βραγχιακά τριχοειδή αγγεία σε φρέσκα παρασκευάσματα.

Έλεγχος: Καμία θεραπεία.

Παράγοντας : Enterospora nucleophila (Enterocytozoonidae, Microsporodian parasite).

Συμπτώματα: Το ενδοπυρηνικό πρωτόζωο βρίσκεται μέσα στους πυρήνες των εντεροκυττάρων και των κυττάρων rodlet στην πεπτική οδό της τσιπούρας. Τα προσβεβλημένα ψάρια παρουσιάζουν αδυνάτισμα και σοβαρή αναιμία.
Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά η ασθένεια μπορεί να γίνει πιο σοβαρή όταν αυξάνονται οι θερμοκρασίες.

Έλεγχος: Καμία θεραπεία. Η πρόληψη περιλαμβάνει τον διαχωρισμό ψαριών διαφορετικών μεγεθών για τη μείωση της μετάδοσης.

Παράγοντας: Enteromyxum leei (Myxidiidae, Μυξόζωο ιστοζωικό παράσιτο).

Συμπτώματα: Αυτό το μυξοσπορικό παράσιτο μολύνει τον εντερικό βλεννογόνο της τσιπούρας προκαλώντας σοβαρή απώλεια βάρους και υψηλή θνησιμότητα. Το λαβράκι μπορεί να λειτουργήσει ως φορέας χωρίς να επηρεαστεί. Η οριζόντια μετάδοση συμβαίνει μεταξύ των ψαριών μέσω προσπορογονικών μορφών που αποβάλλονται σε πακέτα κοπράνων, αντί για σπόρια τυπικά άλλων μυξοσπορίων. Τα ώριμα σπόρια έχουν χαρακτηριστικό σχήμα «κρουασάν» με πολικές κάψουλες στα άκρα τους.

Έλεγχος: Καμία θεραπεία. Η πρόληψη περιλαμβάνει τον διαχωρισμό ψαριών διαφορετικών μεγεθών για τη μείωση της μετάδοσης, τον καθαρισμό των διχτυών και την απομάκρυνση των θανάτων.

Πράκτορας: Amyloodinium ocellatum (Thoracosphaeraceae, Dinoflagellate parasite).

Συμπτώματα: Ένα δινομαστιγωτό που επηρεάζει πολλά θαλάσσια είδη, κυρίως σε εκτατικά συστήματα εκτροφής. Η θνησιμότητα μπορεί να είναι υψηλή. Ο κύκλος ζωής μοιάζει με αυτόν των Cryptocaryon irritans. Η διάγνωση περιλαμβάνει την παρατήρηση τροφώντων σε φρέσκα δείγματα βραγχίων και δέρματος.

Έλεγχος: Ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας, είναι δυνατή η χρήση εξωτερικού λουτρού.

1. Ceratomyxa sparusaurati, C. diplodae, C. labracis: Κοιλοζωικά μυξοσπόρια που βρίσκονται στη χοληδόχο κύστη. Γενικά έχουν μικρή παθολογική σημασία.
2. Polisporoplasma sparis και Leptotheca sparidarum: Μυξοσπόρια που βρίσκονται στο νεφρό της τσιπούρας (P. sparis), στο παρέγχυμα και στα σωληνάρια (L. sparidarum). Παρατηρείται κατά την προπάχυνση σε υψηλές θερμοκρασίες.
3. Cryptosporidium molnari: Βρίσκεται στις πεπτικές οδούς των μεταπρονυμφών και των νεαρών τσιπούρας και λαβρακιού, προκαλώντας προβλήματα ανάπτυξης και θνησιμότητα. Συνήθως επιλύεται με την πάροδο του χρόνου.
4. Pleistophora senegalensis / Glugea sp.: Μικροσπορίδια που σχηματίζουν ξενώματα στον μυϊκό ιστό της τσιπούρας.
5. Κοκκιδίωση (Eimeria spp.): Εντερικά πρωτόζωα που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή καχεξία στο λαβράκι. Κοινό σε περιβάλλοντα εκβολών ποταμών.

Πράκτορας: Πολυπαραγοντικό ζήτημα.

Συμπτώματα: Προσβάλλει την τσιπούρα από τον Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο λόγω του ψυχρού στρες. Πορεύεται με ακανόνιστη κολύμβηση, κοιλιακή διάταση, χλωμό ήπαρ και διαστολή του πεπτικού συστήματος με υπόλευκες χορδές του βλεννογόνου. Η θνησιμότητα μπορεί να προκύψει λόγω συνδυασμένων παραγόντων όπως το θερμικό στρες, οι μεταβολικές ανισορροπίες, οι διατροφικές ελλείψεις και οι δευτερογενείς λοιμώξεις. Τα ψάρια του πρώτου έτους παρουσιάζουν υψηλότερη θνησιμότητα από τα μεγαλύτερα ψάρια.

Έλεγχος: Τα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν την προετοιμασία των ψαριών για το χειμώνα με εξειδικευμένες δίαιτες.

Πράκτορας: Η αιτία είναι ασαφής, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει γενετική προδιάθεση, γεωργικά συστήματα ή καρδιακά προβλήματα.

Συμπτώματα: Κοινό στο λαβράκι, που σχετίζεται με ξαφνικούς στρεσογόνους παράγοντες (καταιγίδες, χειρισμός, αρπακτικά). Η θνησιμότητα μπορεί να συμβεί γρήγορα, με τα ψάρια να εμφανίζουν υπερκινητικότητα, ακανόνιστο κολύμπι και κόκκινα βράγχια.

Έλεγχος: Η πρόληψη επικεντρώνεται στη μείωση των παραγόντων άγχους.

Πράκτορας: Η αιτία είναι άγνωστη, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει οργανισμούς που μοιάζουν με ρικέτσια (RLO), αλλεργικές αντιδράσεις ή αυτοάνοσα προβλήματα.

Συμπτώματα: Μια ασθένεια που παρατηρείται σε τσιπούρες σε πλωτούς κλωβούς, κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης. Τα ψάρια αναπτύσσουν αιμορραγικές, διαβρωτικές και ελκώδεις βλάβες που επεκτείνονται. Οι βλάβες συνήθως επουλώνονται καθώς αυξάνονται οι θερμοκρασίες. Η νοσηρότητα μπορεί να είναι υψηλή, αν και η θνησιμότητα είναι συνήθως χαμηλή.

Έλεγχος: Τα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν την προετοιμασία των ψαριών για το χειμώνα με εξειδικευμένες δίαιτες.

Πράκτορας: Η αιτία είναι άγνωστη. Μερικοί πιθανοί παράγοντες περιλαμβάνουν μολυσματικούς παράγοντες, μεταβολικά προβλήματα, διατροφικές διαταραχές ή αυτοάνοσα προβλήματα.

Συμπτώματα: Κοινό στον κρανιό (Argyrosomus regius). Τα ψάρια αναπτύσσουν πολυεστιακά λευκά οζίδια ορατά σε όλα τα σπλάχνα, ιδιαίτερα στα νεφρά, τα οποία μπορεί να ασβεστοποιηθούν με την πάροδο του χρόνου. Μικροσκοπικά, τα οζίδια αντιστοιχούν σε κοκκιώματα ομόκεντρων στρωμάτων επιθηλιοειδών κυττάρων γύρω από έναν νεκρωτικό πυρήνα.

Έλεγχος: Καμία θεραπεία.